Cách Hà Nội 60km về phía Tây Bắc, Hòa Bình như một bông hoa tuyệt đẹp nở rộ giữa rừng núi đầy thơ mộng. Đây được coi là cái nôi của nền văn hóa Mường với vô vàn những điều kì bí. Đặc biệt, khách du lịch khi tới đây không chỉ được hòa mình với thiên nhiên hung vĩ mà còn thưởng thức những đặc sản thơm ngon mà chỉ Hòa Bình mới có.
- Cơm lam
Bước ra từ nền văn hóa lâu đời, Hòa Bình vẫn giữ trong mình nét thôn quê gần gũi đến lạ. Những món ăn tuy đơn giản nhưng lại có sức lôi cuốn mãnh liệt làm chiều lòng những vị khách thập phương và để lại ấn tượng rất sâu sắc. Đến đây, du khách không chỉ được thưởng thức gà đồi nướng, cá sông, măng chua, rượu cần… mà còn được nếm hương vị ngon ngọt của cơm lam.
Để làm được món ăn này, những người dân phải lên rừng kiếm những ống nứa, ống tre sau đó bỏ chút gạo nếp hương thơm cùng với một chút nước suối tinh khiết của đất trời rồi nướng lên. Cơm lam có thể ăn chung với thịt gà, măng chua… nhưng ngon nhất vẫn là muối vừng. Ngày nay, cơm lam không những là món ăn để hàng ngày của người dân mà còn là một đặc sản phục vụ cho khách du lịch.
2. Lợn cỏ thui luộc
Khác với các vùng miền khác, lợn ở đây được thả rông, ăn rau rừng, uống nước suối hoàn toàn được nuôi trong môi trường thiên nhiên hoang dã.
Để làm được món lợn cỏ thui luộc thì cần đến những người chuyên nghiệp và có kinh nghiệm lâu năm chế biến mà vẫn giữ được độ ngon ngọt của thịt và hương vị đậm đà.
- Cá nướng sông Đà
Cá được đánh bắt từ dòng sông Đà rồi mang về nướng trên than hồng. Du khách khó lòng cưỡng lại được sự kết hợp hoàn hảo từ hương vị đậm đà của tre tươi, lá chuối,… và ăn kèm với cơm lam thì không có gì sánh bằng.
- Măng đắng nướng
Được tuyển chọn từ khi những mầm măng sặt mới nhú, lấy củi nướng cháy rồi bóc dần từng bẹ chấm vào gói “ chẩm chéo” bao gồm muối, ớt, lá gừng, mắc khén, lá tỏi và củ tỏi giã nhỏ. Khi ăn ta sẽ cảm nhận được vị đắng ngọt của măng, vị đậm đà của muối, cay nồng của ớt, cay ấm của lá gừng, cay tê của mắc khén, cay rát của tỏi cùng hương vị đặc trưng của nước măng chua và cây măng nướng gây hấp dẫn cho du khách ưa thích sự mới lạ.
- Măng chua thịt gà
Gà Lạc Sơn được coi là ngon nhất ở Hòa Bình bởi chúng sống trên núi đá vôi, uống nước sông Bưởi nên thịt chắc, thơm và có mùi vị đặc trưng. Đây là nguyên liệu được lựa chọn khôn ngoan cho món đặc sản măng chua nấu thịt gà.
- Chả cuốn lá bưởi
Có lẽ chỉ Hòa Bình mới có được món tuyệt ngon này. Thịt lợn được ướp gia vị và cuốn bằng lá bưởi nướng trên than hồng. Còn gì vui hơn khi mọi người được ngồi quây quần bên bếp lửa, cùng nướng thịt và hát hò vui đùa.
- Thịt lợn muối chua
Có lẽ khi nhắc đến tên món này, nhiều người bỗng òa lên vì thấy quen thuộc nhưng ở Hòa Bình lại khác. Thịt lợn muối chua được làm kì công và kết hợp với nhiều loại cây như một vị thuốc của núi rừng ban tặng. Nhiều người lần đầu ăn thấy lạ miệng nhưng đến lần thứ hai càng muốn ăn thêm miếng nữa.
- Thịt trâu nấu lá lồm
Món ăn này mang phong cách đặc trưng của Hòa Bình. Thịt trâu được thui, làm sạch và đem bung cho mềm sau đó cho lá lồm ( có vị chua ) vào nấu chung. Món ăn đơn giản, dễ làm nhưng chiếm được nhiều ưu ái của người dân địa phương cũng như khách du lịch từ mọi miền đất nước.
- Canh Loóng
Nguyên liệu chính của món này là nõn chuối rừng được thái mỏng nấu với nước luộc thịt trên bếp củi 50 – 60 phút. Trước khi ăn nên rắc vào canh hạt dổi nướng dã nhỏ và lá lốt rừng phải thái nhuyễn. Vị đậm đà của nước thịt cùng với vị chan chát dịu nhẹ của nõn chuối tạo nên món ăn lạ lẫm hấp dẫn đến ngất ngây.
- Chả rau đáu
Rau đáu là một vị thuốc bổ rất khó trồng, chỉ mọc tự nhiên ở các khe suối vào thời tiết lạnh và ẩm ướt như mùa xuân hay mùa đông và người dân phải mất một ngày để tìm kiếm. Sự kết hợp hoàn hảo giữa thịt lợn say nhỏ rồi cuốn vào rau đáu nướng trên than quả thực là một món ăn không thể bỏ qua khi tới Hòa Bình.
10 món ăn kể trên là một trong những đặc sản ngon tuyệt chỉ có ở Hòa Bình. Bất kì ai đến nơi đây cũng phải một lần thưởng thức những món ăn dân dã mang nhiều bản sắc văn hóa dân tộc Mường.
